TOB o badaniach społecznych w Zintegrowanym Modelu Ruchu

W Centrum Unijnych Projektów Transportowych trwają prace nad Zintegrowanym Modelem Ruchu (ZMR), którego celem będzie wypełnienie warunków finansowania inwestycji transportowych w perspektywie finansowej 2021 – 2027 oraz wsparcie planowania strategicznego w sektorze transportu. Model na poziomie krajowym obejmie między innymi: transport drogowy, kolejowy, lotniczy i wodny śródlądowy. Jednym z działań, których rezultaty zostaną wykorzystane przy budowie ZMR, jest rozpoczęty w sierpniu br. pilotaż ogólnopolskich badań społecznych mających dostarczyć wiedzę na temat sposobów podejmowania decyzji związanych z realizowaniem podróży przez mieszkańców Polski.

W związku z prowadzonymi pracami CUPT zorganizowało kolejne spotkanie Transportowego Obserwatorium Badawczego. Tym razem rozmawiano o badaniach społecznych w Zintegrowanym Modelu Ruchu.

Podczas spotkania teoretycy i praktycy z Polski i Czech, przedstawiciele administracji publicznej (MI, MFiPR, GUS, MGMiŻŚ), środowiska naukowego, beneficjentów POIiŚ oraz eksperci z inicjatywy Jaspers dyskutowali nad problemem zbierania danych o preferencjach społecznych związanych z wyborem środka transportu.

Punktem wyjścia do dyskusji było przedstawienie założeń metodologicznych, które zostały przyjęte w badaniu zleconym przez CUPT. Ujęcie zjawisk ruchowych w czasie i przestrzeni oraz poznanie ich motywacji wymaga przeprowadzenia wywiadów ankietowych na wiarygodnej statystycznie, reprezentatywnej próbie osób podróżujących, dysponentów pojazdów, oraz na wykonaniu badań i pomiarów ruchu. W gronie eksperckim zastanawiano się jakie problemy ze zbieraniem danych od respondentów występują podczas realizacji tego typu badań. Wskazywano przede wszystkim na duży odsetek odmów uczestnictwa w badaniu, przez co trudno jest zapewnić reprezentatywną próbę badawczą, a tym samym rzetelność wyników.

Uczestnicy mieli możliwość skonfrontować polskie doświadczenia z doświadczeniami czeskiego Ministerstwa Transportu, które wspólnie z Centrum Badań Transportowych niedawno przeprowadziło pierwsze krajowe badanie zachowań podróżnych w Czechach.

Podczas dyskusji poruszono również kwestie problemów biur projektowych przy zbieraniu danych ruchowych na potrzeby modelowania a także możliwości ich rozwiązania. Wskazywano na brak standardów dotyczących procesu ankietowania, zwłaszcza w kontekście kwestionariusza ankiety. Wiąże się to uzyskiwaniem niedoskonałych danych, a to natomiast powoduje tworzenie niedoskonałych modeli zazwyczaj nieadekwatnych do oczekiwań zamawiających.

Dużo miejsca poświęcono kwestii pozyskiwania danych z innych źródeł niż ankiety. Podkreślano, że w tej kwestii też jest dużo problemów. Nawet od jednostek państwowych nie jest możliwe uzyskanie danych publicznych. Jednym z pomysłów na rozwiązanie tego problemu byłoby uwzględnienie preferencji transportowych w Ogólnopolskim Spisie Powszechnym (najbliższy już w 2021).

W pracach nad ZMR, CUPT planuje wykorzystywać i integrować rozwiązania wypracowane w pracach nad innymi modelami ruchowymi stosowanymi w Polsce, jak również szeroko udostępniać wyniki własnych prac, w tym wyniki badania pilotażowego.

Bez poznania preferencji społecznych nie da się opracować rzetelnego i wiarygodnego modelu ruchu – podkreślił Paweł Engel Dyrektor Departament Analiz Transportowych w CUPT.

Szczegółowe podsumowanie można znaleźć w zakładce Transportowe Obserwatorium Badawcze.