ITS

W Polsce, podobnie jak w większości uprzemysłowionych państw na świecie, systematycznie wzrasta natężenie ruchu drogowego. Zjawisko to wynika ze wzrostu liczby pojazdów i rosnącej mobilności mieszkańców. Prognozy przewidują [1], że w bieżącej dekadzie (lata 2010-2020) wzrośnie w Polsce popyt zarówno na przewozy pasażerskie (o 31-47%), jak i na przewozy towarów (o 35-41%); w latach 2011-2013 wzrost ten wynosił, odpowiednio, 13% i 22% [2]. Rozbudowa sieci drogowej nie zawsze jest wykonalna lub uzasadniona ekonomicznie i społecznie (warto przytoczyć tu prawo Lewisa-Mogridge’a [3], według którego ruch drogowy wzrasta tak, by wypełnić dostępną przepustowość sieci drogowej). Inteligentne systemy transportowe (ang. ITS – Intelligent Transport(ation) Systems) są próbą rozwiązania problemu rosnącego ruchu poprzez wdrożenie rozwiązań technologicznych wspomagających zarządzanie ruchem drogowym i transportem zbiorowym. Do zasadniczych oczekiwanych efektów wdrożeń systemów ITS należy usprawnienie ruchu drogowego ze szczególną preferencją transportu zbiorowego, wzrost udziału transportu zbiorowego w ruchu drogowym, skrócenie czasów przejazdu, poprawa komfortu podróżowania, redukcja kosztów zarządzania taborem drogowym, zmniejszenie emisji spalin oraz poprawa bezpieczeństwa ruchu.

W Polsce systemy zarządzania ruchem są budowane i eksploatowane już od kilkudziesięciu lat. Aczkolwiek funkcjonalność wczesnych systemów ograniczała się do sterowania sygnalizacją świetlną, a obszar działania był niewielki, stanowiły one istotny punkt na drodze badań, rozwoju i praktycznych doświadczeń, które doprowadziły do podjęcia przedsięwzięć budowy współczesnych systemów ITS. Przedsięwzięcia te były podejmowane szczególnie intensywnie w latach 2007-2015, m.in. w ramach programów operacyjnych współfinansowanych z funduszy europejskich alokowanych na okres perspektywy finansowej 2007-2013.

[1] Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej: Strategia rozwoju transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku). Warszawa, 22 stycznia 2013 r.

[2] European Commission: EU Transport in Figures – Statistical Pocketbook 2015

[3] Martin J. H. Mogridge: Travel in Towns: Jam yesterday, jam today and jam tomorrow? Macmillan, London, 1990